Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin vatandaşlarının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) kapsamında korunmakta olan haklarının ihlal edilip edilmediğini denetleyen uluslararası bir yargı organıdır. Görevi, bireylerin ve devletlerin insan haklarına ilişkin şikayetlerini inceleyerek adaletin sağlanmasıdır.
Görev ve Yetkileri
Bireysel Başvuruların İncelenmesi: AİHM, Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin vatandaşlarının, AİHS kapsamında korunan haklarının ihlal edildiği iddialarıyla yaptığı bireysel başvuruları inceleyerek karar verir.
Devletler Arası Başvurular: AİHM, Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin birbirlerine karşı yaptıkları başvuruları da değerlendirir ve karar alır.
Mahkeme Kararlarının Uygulanmasını Denetleme: AİHM, verdiği kararların uygulanmasını denetler ve üye devletlerin bu kararları yerine getirmesini sağlar.
Yapısı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, her üye devleti temsilen bir yargıçtan oluşur. Yargıçlar, yüksek niteliklere sahip hukukçular arasından seçilir ve 9 yıllık bir dönem için görev yaparlar. Yargıçlar, görev süreleri boyunca bağımsız ve tarafsız olarak hizmet ederler.
Tarihçe
AİHM, 1959 yılında kurulmuş olup, merkezi Fransa’nın Strazburg şehrindedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin uygulanmasını ve korunmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Kuruluşundan bu yana, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi konusunda önemli kararlar almış ve bu alandaki standartların yükseltilmesine katkıda bulunmuştur.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, 1950 yılında imzalanmış ve 1953 yılında yürürlüğe girmiştir. Sözleşme, temel hak ve özgürlüklerin korunmasını amaçlamakta olup, AİHM’in yargı yetkisinin temelini oluşturmaktadır. Sözleşmeye taraf olan devletler, bu hak ve özgürlüklere saygı göstermeyi taahhüt ederler.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin amacı, bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasını sağlayarak, Avrupa’da insan hakları standartlarının yükseltilmesine katkıda bulunmaktır. Bu nedenle, AİHM’in kararları, üye devletler için bağlayıcıdır ve insan hakları ihlallerinin önlenmesinde önemli bir rol oynar.
